ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟಾಕ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು (Futures) ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಹೂಡಿಕೆ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು, ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬೆಲೆಗೆ (ಸ್ಟ್ರೈಕ್ ಪ್ರೈಸ್) ಶೇರುಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಇತರ ಆಸ್ತಿ (Asset)ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಅಥವಾ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲಾವಧಿಯ ನಂತರ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು:

• ಒಪ್ಪಂದದ ಬೆಲೆ (Contract Price): ಫ್ಯೂಚರ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿತ ಬೆಲೆ, ಇದು ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಶೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಅಥವಾ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಬೆಲೆ.
• ಅವಧಿ (Expiry): ಫ್ಯೂಚರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಅವಧಿ, ಇದು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ. ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ತ್ರೈಮಾಸಿಕವಾಗಿ ನಿಗದಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ.
• ಮಾರ್ಜಿನ್ (Margin): ಫ್ಯೂಚರ್ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಒಪ್ಪಂದದ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು (ಮಾರ್ಜಿನ್) ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ:

• ಹೂಡಿಕೆ: ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಫ್ಯೂಚರ್ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಖರೀದಿಸುವಾಗ, ಅವರು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಬೆಲೆಯ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಕುಸಿತವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ.
• ನಷ್ಟ ನಿರ್ವಹಣೆ: ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೀವು ಶೇರುಗಳ ಬೆಲೆಯ ಕುಸಿತವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಫ್ಯೂಚರ್ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.

ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:

• ಲಾಭದ ಅವಕಾಶ: ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಶೇರುಗಳ ಬೆಲೆಯ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಕುಸಿತವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ.
• ರಿಸ್ಕ್ ನಿರ್ವಹಣೆ: ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ನಷ್ಟವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಲಭ್ಯತೆ: ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳು ವಿವಿಧ ಆಸ್ತಿ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಫ್ಯೂಚರ್‌ಗಳ ಅಪಾಯಗಳು:

• ನಷ್ಟ: ಫ್ಯೂಚರ್ ವ್ಯಾಪಾರವು ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಬೆಲೆ ಚಲನೆಗಳು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯದಾಗ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ದೊಡ್ಡ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು.
• ಜಟಿಲತೆ: ಫ್ಯೂಚರ್ ವ್ಯಾಪಾರವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಜಟಿಲವಾಗಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅನುಭವವನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿದೆ.